૧. ઘર કરતાં ઓસરી મોટી-વધે = બંધબેસતું ન હોવું તે.
૨. ઘર કહે તોડી જો ને વિવાહ કહે માંડી જો = ઘર માંડવું અને વિવાહ વરો કરવો એ કામ એવાં છે કે તેમાં અંદાજ રહે નહિ.
૩. ઘર કોચવું = (૧) ગોત્રગમન કરવું. (૨) ઘરની ભીંત ખણીને ખાતર પાડવું.
૪. ઘર ખોઈને તમાશો જોવો = પોતાનો નાશ કરવો અને મોજશોખમાં વખત ગુમાવવો.
૫. ઘર જવું = આજીવિકાનું સાધન જવું; સર્વસ્વ જવું; બહુ નુકસાન થવું; મોટી ખોટ આવવી.
૬. ઘર જવું ને ઓસરી રહેવી = હાથી જવો ને અંકુશ રહેવો; મુખ્ય વસ્તુ ચાલી જવી અને નકામી વસ્તુ બાકી રહેવી.
૭. ઘર દીકરી ને ખેતર દીકરો = ઘરની શોભા વગેરેમાં દીકરીના કરિયાવરની પેઠે માત્ર ખર્ચ જ થાય છે, જ્યારે ખેતર ઉત્પન્ન આપે છે એટલે કે દીકરાની પેઠે કમાણી કરે છે. એ ઉપરથી ઘરને દીકરી અને ખેતરને દીકરાની ઉપમા અપાય છે.
૮. ઘર ધોવું = ઘરને પાયમાલ કરવું; ઘરનો પૈસો ઉડાવી દેવો; બાપદાદાની માલમતા ઉડાવી દઈ ભિખારી થઈ જવું.
૯. ઘર પ્રમાણે બારસાખ = દેવ તેવી પૂજા; કચરાના દેવને કપાસિયાની આંખો.
૧૦. ઘર ફાડવું = કોઈ રીતે ઘરમાં દાખલ થવું; ખાતર પાડવું; ચોરી કરવા ઘરમાં પેસવું.
૧૧. ઘર ફૂંકીને તમાશો જોવો-દેખવો = ઘર બાળીને તીર્થ કરવું.
૧૨. ઘર બનાવવું = (૧) ઘર બાંધવું. (૨) ઘર સારી રીતે ચલાવવું. (૩) માળો બાંધવો.
૧૩. ઘર બાળીને-ભાજીને-વેચીને તીરથ કરવું = (૧) ઘરની ખરાબી થાય એવું પુણ્ય કે ધર્મદાન કે વ્યાપાર કરવો. (૨) ફૂલણજી બનવું.
૧૪. ઘર ભરવું = (૧) ઘરની અંદર ચીજ વસ્તુ વગેરે લાવીને દાખલ કરવી. (૨) છોકરાં છૈયાંથી કુટુંબનો વિસ્તાર વધારવો. (૩) જેના ઉપર હક્ક નથી તેવી માલલતા એટલે પૈસોટકો લાવી પોતાના ઘરને શણગારવું; બીજાને નુકસાન કરી પોતે તાજા થવું; સામાને નુકસાન કરી પૈસોટકો, માલમતા વગેરે લાવી પોતાના ઘરને સધન કરવું. (૪) લાંચ લેવી. (૫) સ્થિતિ જમાવવી; ખૂબ કમાવું.
૧૫. ઘર ભલું ને આપણે ભલા = (૧) કોઈની આડીઅવળી લપ્પનછપ્પન ન કરતાં પોતા ભલા ને પોતાનું કામ ભલું એવી રીતે વર્તવું. ઘરેથી કામ ઉપર ને કામ કરીને પાછા વળતાં સીધા ઘર તરફ જ જનાર માણસ પોતે પોતાને વિષે વાપરે છે. (૨) બીજા કોઈના કામકાજમાં માથું ન ઘાલવું; તટસ્થ રહેવું.
૧૬. ઘર ભેગું કરવું = ઘેર પહોંચાડવું.
૧૭. ઘર ભેગું થવું = ઘેર પહોંચવું.
૧૮. ઘર માથે કરવું = ખોવાયેલી વસ્તુ મેળવવાને માટે આખું ઘર શોધી વળવું.
૧૯. ઘર માથે લેવું = (૧) કલેશ કંકાસ કરવો. (૨) મોટેથી અવાજ કરવો.
૨૦. ઘર શિર ઉપર ઉઠાવવું = (૧) ઘરની વ્યવસ્થા કરવી. (૨) ભયંકર અવાજ કરવો.
૨૧. ઘર હોડવું = ઘર ઉપર દીધેલું તાળું તોડવું.
૨૨. ઘરથી નીકળી વનમાં ગયાં ને વનમાં લાગી લાય-ઘરનાં દાઝયાં વનમાં ગયાં ને વનમાં લાગ્યો દા =કર્મ બે ડગલાં આગળનું આગળ; ચૂલામાંથી ઓલામાં પડવું.
૨૩. ઘરથી બેઘર કરવું = ઘર બહાર કાઢી મૂકવું.
૨૪. ઘરની ઘૂસ = ઘરમાંથી બહાર ન નીકળતું હોય તેવું માણસ.
૨૫. ઘરનું ગભાણ = જમીનનો જે ભાગ ઇમારતી કામ માટે ધારણ કરવામાં આવ્યો હોય તે.
૨૬. ઘરનું ઘંઘોલિયું કરવું = ઘર ઉજાડવું; ઘરની પાયમાલી કરવી.
૨૭. ઘરનું ઘંઘોલિયું થવું = પૈસેટકે પાયમાલ થવું; સારી આબરૂવાળા ઘરની લોકમાં વાત થવું. ઘંઘોલિયું એટલે નમૂનાનું કે છોકરાંને રમવાની રમતનું નાનું ઘર. જે ઘરની વ્યવસ્થા બરાબર જળવાતી ન હોય અથવા વ્યવસ્થા જાળવનાર પૂરતાં માણસ પાછળ ન હોય એવા માત્ર નામના કહેવાતા ઘરને વિષે બોલતાં તે વપરાય છે.
૨૮. ઘરનો ઓરડો-ખૂણો તપાસવો = (૧) ઘરમાં દ્રવ્ય સંબંધી તપાસ કરવો. (૨) દ્રવ્ય સંબંધી પોતાની શક્તિ જોવી.
૨૯. ઘરનો રસ્તો લેવો = ચાલ્યું જવું.
૩૦. ઘરમાં આડો વાંસ ફરવો = ઘરમાં કંઈ ખાવાપીવાનું અને સરસામાન ન હોવો; ઘરમાં માલમતા ન હોવી.
૩૧. ઘરમાં આડો વાંસ ફરે તો હાલ્લું યે નડે નહિ = ઘરમાં અન્ન ભરવાનું કે કચરાનું વાસણ પણ મળે નહિ એવી કંગાલિયત હોવી.
૩૨. ઘરમાં આવવું = (૧) ઘરમાં દાખલ થવું. (૨) મેળવવું.
૩૩. ઘરમાં ભૂત ભુસ્કા મારવા = ખાવાપીવાનું કાંઈ ન હોવું; ખાલીખમ હોવું.
૩૪. ઘરમાં ભૂત ભુસ્કા માટે અને હનુમાનજી હડીઓ કાઢે = ઘરમાં કાંઈ સરસામાન કે આજીવિકાનું સાધન ન હોવું. ખાલીખમ હોવું.
૩૫. ઘરમાં રંધાવું = પ્રાપ્તિ થવી; કામ સિદ્ધ થવું; ફાયદો થવો.
૩૬. ઘરમાં શંખ વાગવો = ઘરમાં કાંઈ માલમતા ન હોવી; સરસામાન કાંઈ ન હોવો; ખાવાપીવાનું કાંઈ ન હોવું.
૩૭. ઘરમાં હાલ્લાં અથડાવાં-ખડખડવાં = ઘરમાં ખાવાપીવાનું કાંઈ ન હોવું.
૩૮. ઘરે બેસવું = નોકરીમાંથી રુખસત મળવી.
૩૯. ઘરે બેસાડવું = નોકરીમાંથી રુખસત આપવી.
૪૦. નહિ ઘરનું કે નહિ બહારનું = ઠામઠેકાણા વગરનું; રખડાઉ.
૪૧. પાણી પીને ઘર પૂછવું = આગળથી વગર વિચારે કામ કરવું અને પછી પસ્તાવું.

૧. ડાક ઘર = ટપાલ ઓફિસ.
૨. તાર ઘર = તાર ઓફિસ.
૩. મોટું ઘર = જેલ; કેદખાનું.
૪. રેલ ઘર = રેલવે સ્ટેશન.

ઘરમાં જવું = કાંકરી બૂડી જવી.

ચંદ્રમાનું ઘર સાધવું = શુકન જોવાં.

૧. ઊંચું ઘર = ખાનદાન કુટુંબ.
૨. ઘર અજવાળવું = કુટુંબને શોભાવવું; જેથી આખા કુટુંબની કીર્તિ વધે એવું નીકળવું.
૩. ઘર ઉખેડી નાખવું = (૧) કુટુંબનો નાશ થાય તેમ કરવું; પાછળ હોઈ રહેવા ન પામે એવી દશા કરવી; ઘર પાયમાલ કરવું. (૨) મોટું નુકસાન પહોંચે એમ કરવું.
૪. ઘર ઉઘાડું પડવું = ઘરની એબ ઉઘાડી થવી; જળવાઈ રહેતો ભરમ ઉઘાડો પડી જવો.
૫. ઘર ઉઘાડું રહેવું = વંશનું ચાલુ રહેવું; પુત્ર થવો.
૬. ઘર ઉઘાડું રાખવું = પરણેલા થઈ સ્ત્રી સાથે રહેવું; કુટુંબ ચાલુ રહે તેમ કરવું.
૭. ઘર ઉજાળવું = (૧) કુટુંબની કીર્તિ વધારવી. (૨) ઘરનું ઘંઘોલિયું કરવું; ઘરનો નાશ કરવો.
૮. ઘર ઉઠાવી-ઉપાડી લેવું = નવી સ્ત્રીએ ઘરનો ભાર ઉપાડી લેવો; આખા ઘરનું કામકાજ તેમ જ વ્યવહારનું જોખમ માથે લેવું.
૯. ઘર ઊખડી જવું = (૧) કુટુંબનો નાશ થવો; નખોદ જવું; એકનુંએક સંતાન ગુજરી જવું; નિ:સંતાન થવું; વંશમાં પાછળ કોઈ વસનાર ન હોવું. (૨) મોટું નુકસાન થવું.
૧૦. ઘર ઊઘડવું = (૧) ઘરમાં ફાયદો થવો; કલ્યાણ થવું. (૨) પરણવું. (૩) મોકળું થવું; છૂટ મળવી. (૪) સંતાન થવું.
૧૧. ઘર ઊજળું થવું = ઘરને શોભાવવું; કુટુંબની કીર્તિ વધે એમ કરવું.
૧૨. ઘર ઊજળું થવું = ઘરની આબરૂ વધવી.
૧૩. ઘર ઊભું રહેવું = (૧) કુટુંબનો વ્યવહાર ચાલુ રહેવો. (૨) ઘરનો મોભો જળવાઈ રહેવો. (૩) ધણીનું નામ રહેવું. એથી ઊલટું ઘર ભાંગવું કે વસણવું કહેવાય છે. (૪) નુકસાનમાંથી બચી જવું. (૫) પરણવું; સ્ત્રી મળવી.
૧૪. ઘર ઊભું રાખવું = (૧) કુટુંબ ચાલુ રહે એમ કરવું. (૨) વ્યવહારને તૂટી પડતાં બચાવી લેવો.
૧૫. ઘર ખોવું-બરબાદ કરવું = ઘર અથવા કુટુંબને પાયમાલ કરવું; કુટુંબનો નાશ કરવો.
૧૬. ઘર ઘરની નોખી ઢોલકી = કપાળે કપાળે જુદી મતિ.
૧૭. ઘર ઘાલવું = (૧) ગોત્રગમન કરવું. (૨) ઘરમાં કંકાસ કરવો. (૩) ચોરી કરી નુકસાન કરવું. (૪) જામવું; જમાવટ થવી; સ્થિર થવું. (૫) જ્યાં હક્ક નથી ત્યાં માલિકી જમાવવી. (૬) પ્રવેશ કરી ઘરની ખરાબી કરવી. (૭) પ્રવેશ થવો; પ્રવેશ કરી તબિયત બગાડવી. (૮) વિશ્વાસઘાત કરવો.
૧૮. ઘર ચલાવવું = સંસાર વ્યવહાર ચલાવી લઈ બૈરાંછોકરાં વગેરેનું પોષણ કરી રૂડી રીતે દહાડા કાઢવા; નિભાવ કરવો; આજીવિકા ચલાવવી.
૧૯. ઘર જાણે પાડોશી ને કુળ જાણે વેવાઈ = અનુભવ થયો હોય એ જ ખરી બાબત જાણે.
૨૦. ઘર જોડવું = કોઈ કુટુંબની સાથે સંપસલાહ કરી વ્યવહાર ચલાવવો અને શાંતિ ભોગવવી.
૨૧. ઘર ડુબાવવું = પોતાનો અને કુટુંબને નાશ કરવો.
૨૨. ઘર ડૂબવું = નાશ થવો.
૨૩. ઘર તક પહોંચવું = કુટુંબીઓને ગાળો કાઢવી.
૨૪. ઘર તરતું રાખવું = ઘરનો વ્યવહાર રૂડી રીતે ચલાવતા રહેવું; ઘરનો મોભો જાળવી રાખવો.
૨૫. ઘર તૂટવું = કુટુંબમાંથી સંપ જતો રહેવો; અણબનાવ થવો; ઘરનાં માણસોને સંબંધમાં વાંધો પડવો.
૨૬. ઘર તેવી ગોત્રજ = દેવ તેવી પૂજા.
૨૭. ઘર ત્યાં વર નહિ અને વર ત્યાં ઘર નહિ = (૧) દૈવની એ ખૂબી જ છે કે એક સારૂં હોય ત્યાં બીજું ન હોય. જેમકે, ચંદનને પુષ્પ હોતાં નથી. (૨) સારૂં કુટુંબ ખોળતાં વરમાં કાંઈક કહેવાપણું મળી આવે અને વર ભણેલોગણેલો ખોળતાં કુટુંબ ગરીબ હોય.
૨૮. ઘર ફૂટવું = ઘરના માણસે સામાવાળાના પક્ષમાં જતા રહેવું અને તેને છાની માહિતી આપવી; ઘરની ગુપ્ત વાત ઘરના જ માણસે બહાર પાડવી; ઘરમાં જ ફૂટ એટલે કુસંપ થવો; કરેલા સંપમાંથી છૂટા થવું કે છૂટા પડી સામે થવું.
૨૯. ઘર ફૂટયું તેનું કર્મ ફૂટયું = જેના ઘરમાં કુસંપ થયો તેનું ભાગ્ય ફરી વળ્યું.
૩૦. ઘર ફૂટયે ઘર જાય = જ્યારે ઘરનું જ માણસ ઘરની વાત કે માહિતી સામા પક્ષવાળાને આપે ત્યારે જ ઘર નાશ પામે.
૩૧. ઘર ફૂટયે શત્રુ ફાવે = ઘરમાં કુસંપ થાય ત્યારે દુશ્મનનો જય થાય.
૩૨. ફર ફોડવું = (૧) કુટુંબના કોઈ માણસને લાલચ આપી ઘરની છૂપી વાત જાણી લેવી; સામાવાળાના કુટુંબના એકાદ માણસને લાલચ આપી પોતાની તરફ લઈ તેનું જોર તોડવું. (૨) કોઈ પણ માણસ આવે જાય નહિ તેવો બંધ કરેલ માર્ગ ખુલ્લો કરીને ઘરમાં દાખલ થવું અથવા ઘર બહાર નીકળવું. (૩) મતલબ પાર પાડવાને શત્રુના ઘરમાં કુસંપ કરાવવો; કોઈના ઘરમાં યુક્તિથી કલેશ ઘાલવો.
૩૩. ઘર બગડવું-વંઠવું = (૧) કુટુંબનાં માણસ નીતિભ્રષ્ટ થવાં. (૨) ઘરની કીર્તિ ઓછી થવી; ઘર વણસવું; ઘરની ખરાબી થવી. (૩) ઘરનો નાશ થવો. (૪) ધણીનું અથવા સ્ત્રીનું મરણ પામવું.
૩૪. ઘર બૂડવું-બેસવું-બેસી જવું = (૧) આજીવીકાનાં સાધન બંધ પડવાં. (૨) ખોટ આવવી; નુકસાન જવું. (૩) ઘેરે આરામ કરવો. (૪) નાશ થવો; પાયમાલી થવી. (૫) નોકરીચાકરી જતી રહેવી; નિરુદ્યમી થઈ પડવું. (૬) વંશની સમાપ્તિ થવી; કુળનું નિકંદન જવું; નિ:સંતાન જવું. (૭) સ્ત્રીનું મૃત્યુ થવું.
૩૫. ઘર મારવું = (૧) ઘરની ખરાબી કરવી. (૨) ઘરમાં દાખલ થઈ તે જ ઘર માંહેનું ધન હરી લેવું અથવા તે જ ઘરનાં માણસ સાથે અનીતિ કરવી; વિશ્વાસઘાત કરવો. (૩) ધસારો કરી ઘર લૂંટવું અથવા ઘણી કીમતનું ચોરવું. (૪) પરાઈ સ્ત્રી સાથે નઠારો સંબંધ રાખવો. (૫) સત્યાનાશ વાળવો; ઊંધુંચતું કરી નાખવું.
૩૬. ઘર લાગવું = (૧) એકનો એક દીકરો મરણ પામવો. (૨) પાયમાલ થવું; નિકંદન જવું.
૩૭. ઘર વસાવવું = (૧) કુટુંબને ઉછેરવું. (૨) ઘરને સધન કરવું. (૩) પરણીને ઘરસંસાર ચલાવવો. (૪) મકાન ખરીદવું.
૩૮. ઘર વંઠે ત્યારે ભગતડું પેસે = જ્યારે ભક્તિનો અત્યંત છંદ લાગે ત્યારે જાણવું કે સંસારનો વ્યવહાર ભાંગી પડશે, કારણકે ભક્તિ, વૈરાગ્ય અને સંસારપ્રપંચ એ એકબીજાથી વિરુદ્ધનાં છે.
૩૯. ઘર સંભાળવું-સાચવવું = પોતાને ગેરલાભ થાય નહિ એવી રીતે કામ કરવું; પોતાને નુકસાન લાગે નહિ એવી ખબરદારી રાખવી.
૪૦. ઘર સુધરે તો ગામ સુધરે = વ્યક્તિનો સુધારો તે સમષ્ટિનો સુધારો; આપ ભલા તો જગ ભલા; એક ઘર સુધરે તો પછી તેના શિક્ષણથી અને અનુકરણથી બીજાઓ પણ સુધરે, માટે પ્રથમ ઘર સુધારવું જોઈએ.
૪૧. ઘરકા ટટ્ટું બેલ બરાબર-ઘરકી મુરઘી દાળ બરાબર = પારકી વસ્તુની કીમત વધારે અંકાવી.
૪૨. ઘરકે લોગ = સ્ત્રી; પત્ની.
૪૩. ઘરના પીરને તેલનો મલીદો = ઘરનાં માણસનું કાંઈ માન નહિ; અતિ પરિચયે અનાદર.
૪૪. ઘરનાં છૈયાં-છોકરાં ઘંટી ચાટે ને ઉપાધ્યાયને આટો = ઘરનાં માણસોને સૌથી પહેલો લાભ ન આપવો ને ઉદાર થવું; પોતે નુકસાન સહન કરી બીજાને લાભ આપવો.
૪૫. ઘરની અક્કલ = પોતાનું ડહાપણ.
૪૬. ઘરની કસર ને વહાણની સફર = કરકસરથી ધન વધે છે; કરકસર કરવાથી પૈસા થાય અથવા વહાણથી વેપાર કરવાથી પૈસા થાય.
૪૭. ઘરની ગત પરને કહેવી નહિ = ખાનગીમાં જે કાંઈ કરતાં હોઈએ તે બહાર જણાવવું નહિ.
૪૮. ઘરની વાત = સહેલું કામ.
૪૯. ઘરનું ખોડું ને બહારનું ઘોડું = પોતાનું સારૂં ન લાગે પણ પારકાનું સારૂં એટલે કીમતી લાગે; અતિ પરિચયવાળું કીમતી ન જણાય; ઘરકી કુશકી અને પરાઈ લાપશી.
૫૦. ઘરનું ઘાતકી = ઘરમાં જ નુકસાન કરે એવું; સ્વજનને જ હાનિ કરે એવું; કુળદ્રોહી.
૫૧. ઘરનું ઢાંકણ નાર = ઘરમાં શું છે, શું થાય છે, અને કેમ નભે છે તે જો સ્ત્રી હોય તો જ કોઈના જાણવામાં આવતું નથી; સ્ત્રીથી ઘરનું સંરક્ષણ કે સંગોપન થાય છે.
૫૨. ઘરનું નાક = (૧) કુટુંબની આબરૂ; શાખ; નોક. (૨) જેના વડે ઘરની આબરૂ જળવાઈ રહે તે માણસ; ઘર કે કુટુંબની શોભા કે ભૂષણરૂપ માણસ.
૫૩. ઘરનું નામ ડુબાવવું = કુટુંબને બટ્ટો લગાડવો.
૫૪. ઘરનું માણસ = (૧) વર. (૨) વહુ. (૩) વિશ્વાસુ; ખાનગી.
૫૫. ઘરનું સુખી = સારી સ્થિતિનું; ગૃહસ્થ.
૫૬. ઘરનો આદમી = (૧) કુટુંબી જન; ઘરનો માણસ. (૨) જાણીતી વ્યક્તિ. (૩) દિલોજાન દોસ્ત.
૫૭. ઘરનો-ઘરઘરનો ઉંદર = ઘરની ખાનગી વાત જાણનાર; ભોમિયો; ઘરનો જાણીતો માણસ; ઘરના મનુષ્ય જેવો ઘરની બધી હકીકત જાણનાર માણસ.
૫૮. ઘરનો ઘાણ વળવો = પાયમાલ થઈ જવું.
૫૯. ઘરનો થંભ = (૧) ઘર કે કુટુંબનો જેની ઉપર આધાર હોય એવો માણસ; જેને આધારે ઘર ચાલતું હોય તે પુરુષ; ઘરનો મુખ્ય આધાર; ઘર કે કુટુંબમાં સૌનું ભરણપોષણ કરતો હોય તે પુરુષ. (૨) ઘરનો ધણી.
૬૦. ઘરનો દીવો = જેના વડે ઘર નભતું હોય અથવા ઘરની આબરૂ શોભી રહેતી હોય તે પુરુષ; સુપુત્ર.
૬૧. ઘરનો ધોકો = હઠ ભરેલી વાત.
૬૨. ઘરનો મોભ = (૧) ઘરસૂત્ર ચલાવનારી સ્ત્રી. (૨) જેના ઉપર ઘરના વ્યવહારનો આધાર હોય તે માણસ.
૬૩. ઘરનો રોટલો બહાર ખાવો = (૧) પોતાને ઘેર જે બીજાને ખવરાવે તેની બહાર તેટલી જ સરભરા થાય. (૨) બહાર જઈને રહેવું અને ઘરમાં ખાડો પાડવો એવી મૂર્ખાઈને માટે એમ કહેવાય છે.
૬૪. ઘરમાં અંધારૂં ને આંગણે દીવો = બારણાં ઉઘાડાં ને ખાળે ડૂચા; જ્યાં દીવો કરવો જોઈએ ત્યાં નહિ અને જ્યાં ન જોઈએ ત્યાં દીવો કરવો એવો અવિવેક.
૬૫. ઘરમાં એઠાં ને બારણે બેઠાં = કામ મૂકીને તડાકા મારવાપણું.
૬૬. ઘરમાં ઓસડ ને આંખ જવાની = આળસાઈ કે બેપરવાઈની પરિસીમા.
૬૭. ઘરમાં ગોપી-ઘો ઘાલવી = ઘરમાં કજિયાકંકાસ કરાવવો.
૬૮. ઘરમાં ઘોડો ઘાલવો = નુકસાન કરવું; ઘસારો આપવો.
૬૯. ઘરમાં ઘોડો ફેરવવો = (૧) ઘરમાં પણ ઘોડે બેસીને ફરવું એવી આછકલાઈ; અવિવેકની પરિસીમા. (૨) પોતાની જાતને નુકસાન કરવું.
૭૦. ઘરમાં બોલે ડોકરાં ને બહાર બોલે છોકરાં = મોટાં માણસ જેવું કરે છે અને બોલે છે તેવું જ છોકરાં શીખે છે અને બહાર જઈ તેવું જ બોલે છે.
૭૧. ઘેર ઘેર માટીના ચૂલા = કેટલીક નરસી રીતભાતમાં કે ચાલચલણમાં સઘળા લોક એકસરખા હોય છે અથવા ઘણાખરા લોક ભૂલમાં જ હોય છે.
૭૨. નીચું ઘર = હલકું કુળ.
૭૩. ભર્યુંપૂર્યું ઘર = (૧) સરસામાનથી ભરપૂર ઘર. (૨) સુખી કુટુંબ.

૧. ઘર રાખવું = પોતાનું સંભાળવું; પોતાને ગેરલાભ ન થાય તેમ બોલવું કે કાર્ય કરવું.
૨. ઘરની ધોરાજી = પોતે ઉપજાવી કાઢેલ વાત.
૩. ઘરનું = (૧) પોતાના ઘર જેવું; ખાનગી. (૨) પોતાનું; આપ્ત; અંગત.
૪. ઘરનું ઘર = પોતાનું.

ઘર કરી જવું-બેસવું-રહેવું = કાયમનું થઈ જવું; મજબૂત થઈ જવું.

૧. ઘર આબાદ કરવું = પરણવું.
૨. ઘર ચલાવવું-ઘરખટલો ચલાવવો = (૧) કરકસરથી અને વ્યાવહારિક નીતિરીતિથી સંસારનું ગાડું ગબડાવવું; નિભાવ કરવો; આજીવિકા ચલાવવી; ઘરનો વહીવટ કરવો. (૨) કોઈના ઘરનું ખર્ચ પૂરૂં પાડવું.
૩. ઘર માંડવું = (૧) જુદું ઘર લઈને રહેવું. (૨) પરણીને ઘરસંસાર ચલાવવો; સ્ત્રીપુરુષનો વ્યવહાર ચાલુ કરવો; સ્ત્રીપુરુષે મળીને સંસાર ચલાવવો.
૪. ઘર લઈ બેસવું = સંસારવ્યવહાર રૂડી રીતે ચલાવવો; ઘર ઉપાડી લેવો શક્તિમાન થવું.

૧. ઘર કરવું = (૧) અનુકૂળ થઈ રહેવું; ગોઠવાઈ જવું. (૨) કાયમના ધામા નાખવા; સ્થાયી રહી તબિયત બગાડવી; રહેઠાણ કરવું; નિવાસ કરવો; જાથૂનો પ્રવેશ કરવો; જોર જમાવવું; (૩) ઘર બાંધવું; ઘર બનાવવું. (૪) ઘર ભરવું. (૫) રહેવાને માટે વગ કરવી. (૬) લગ્ન કરવું; પરણવું; સંસારસંબંધમાં જોડાવું; સ્ત્રીએ પુરુષ અને પુરુષે સ્ત્રી કરવી. (૭) સારો સંબંધ એટલે કે ઘર જેવો સંબંધ થવો.
૨. ઘર ફાટવું = (૧) ખોટ આવવી. (૨) બાળક જન્મવું.
૩. ઘર બાંધવું = (૧) પરણવું; સંસાર ચલાવવો. (૨) મકાન ચણવું.
૪. ઘર ભાંગવું = (૧) કુટુંબમાં કલેશ કરાવવો; સ્ત્રીપુરુષ વચ્ચે અણબનાવ થાય એમ કરવું. (૨) ઘરની ખરાબી કરવી. (૩) નિ:સંતાન થવું. (૪) પતિપત્નીમાંથી એકાદનું મરી જવું. મુખ્યત્વે સ્ત્રી મરી જાય ત્યારે વપરાય છે, કેમકે ઘર તે ઘર નથી પણ ઘરના કામકાજનો બોજો ઉપાડી લેનારી સ્ત્રી જ ઘર કહેવાય છે.
૫. ઘર સાંઢવું = સ્ત્રી એ પતિ સાથે રહી વ્યવહાર ચલાવવો.
૬. ઘર હોવું = પતિપત્ની વચ્ચે પ્રેમ અને સુમેળ હોવો.
૭. ઘરનું હાંડલું ભાંગવું = ઘરભંગ થવું; સ્ત્રી મરણ પામવી.
૮. ઘરમાં પડવું = રખાત તરીકે રહેવું.
૯. ઘરમાં પૂછી જોવું = ઘરના કોઈ માણસને અથવા બોલનારની સ્ત્રીને પૂછવું.
૧૦. ઘરમાં બેસવું = પરણવું.
૧૧. ઘરમાં બેસાડવું = (૧) પરણવું. (૨) વિધવા અગર ઊભનોરીને પત્ની તરીકે સ્વીકારવી.
૧૨. બીજું ઘર કરવું = ફરીને પરણવું.

૧. ઘર જોઈને કામ કરવું = સ્થિતિ પ્રમાણે વર્તવું.
૨. ઘર જોવું = (૧) કન્યા આપતાં કે લેતાં ઘરની તપાસ કરવી; સારાનરસા કુટુંબ સંબંધી તપાસ કરવી. (૨) જપ્તી લેવી.
૩. ઘર તપાસવું = (૧) ઘર જોવું. (૨) પોતાની ભૂલનો વિચાર કરવો. (૩) બલાબલનો વિચાર કરવો; શક્તિ જોવી.
૪. ઘર પહોંચવું = ખર્ચ કરવાની શક્તિ હોવી.