એ નામના શૈવ સંપ્રદાયનો આદમી

એ નામના શૈવ સંપ્રદાયનો આદમી.

ગળામાં કે જનોઈમાં શિવલિંગનું ધારણ કરીને ફરનાર શિવનો ભક્ત; એક ધાર્મિક સંપ્રદાયની વ્યક્તિ; કોટમાં શિવલિંગ રાખીને પૂજા કરનાર માણસ.

શૈવ મતનો એક પેટા મત; વીરશૈવમત; એક શૈવ સંપ્રદાય. તેનો પ્રચાર દક્ષિણ ભારતમાં બહુ છે. કાનડી ભાષાના બસવ પુરાણમાં મળી આવે છે કે, બસવ નામના બ્રાહ્મણને જૈન ધર્મને નષ્ટ કરવાની ઈચ્છાથી લિંગાયત મત ચલાવ્યો. એકાંત આ સંપ્રદાયનો પ્રવર્તક હતો. બસવ તો માત્ર તેનો ઉત્તમ પ્રચારક હતો. તે જૈનોનો શત્રુ હતો અને તેમની મૂર્તિઓ નખાવી દેતો. આ સંપ્રદાયમાં અહિંસાને મુખ્ય સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. આમાં હિંદુ સમાજના પ્રધાન અંગ વર્ણવ્યવસ્થાને કંઈ સ્થાન ન મળ્યું અને ન તો સંન્યાસ અથવા તપને મુખ્ય માન્યાં. બસવે જણાવ્યું કે દરેક પ્રાણીએ, અરે જંગમે પણ, પોતાના શ્રમની કમાણી ખાવી જોઈએ, ભીખ માગીને નહિ. ભક્તિ આ સંપ્રદાયની વિશેષતા હતી. લિંગનું ચિહ્ન આ સંપ્રદાયનું ઉત્તમ ચિહ્ન છે. આ સંપ્રદાયવાળા ગળામાં ચાંદીની ડબીમાં શિવલિંગ રાખે છે. તેઓ માને છે કે, શિવે પોતાના તત્ત્વને લિંગ અને અંગમાં વિભક્ત કર્યું. વિશિષ્ટાદ્વૈતની સાથે આ સંપ્રદાયની કેટલીક સમાનતા છે, જ્યારે વૈદિક મતની ઘણી બાબતોથી ભિન્ન છે. યજ્ઞોપવીતને બદલે તેમનામાં દીક્ષા સંસ્કાર થાય છે. ગાયત્રી મંત્રને ઠેકાણે તેઓ ૐ નમઃ શિવાય ભણે છે અને યજ્ઞોપવીતને બદલે ગળામાં લિંગ લટકાવે છે.