ય - Gujarati to Gujarati meaning, ય ગુજરાતી વ્યાખ્યા

Home » Gujarati to Gujarati Translation » ય

ય

વ્યાકરણ :

પું○

વ્યુત્પત્તિ :

અર્થ :

ભારત આર્ય વર્ણમાલાનો તાલવ્ય ઘોષ અલ્પપ્રાણ અસ્પર્શ વ્યંજન. (એ इ માંથી થયેલો હોઈ અર્ધસ્વર પણ કહેવાય છે. છેક યજુર્વેદના સમયથી એનું ‘જ’ ઉચ્ચારણ વિકસ્યું છે, તો એનાથી ઊલટું યુરોપની પોલિશ વગેરે ભારત, યુરોપીય કુળની ભાષાઓમાં J નું ઉચ્ચારણ ‘ય’ છે: Jacobi યાકોબિ, Jesperson યેસ્પર્સન વગેરે. વળી છેક ઋગ્વેદના સમયથી લઘુપ્રયત્નતર ‘ય’ પણ જાણીતો છે, જેનું સ્વરૂપ પ્રાકૃતમાં अवर्णो यश्रुति: તરીકે જૈન મહારાષ્ટ્રીમાં વ્યાપક થયું. આજે ગુજરાતીમાં ‘રૂપિયો’, ‘કડિયો’, ‘ઘોડિયું’, ‘ગયું’, ‘કરયું’, ‘હસ્યો’ વગેરેમાં આ જ यશ્રુતિ છે, જે પૂર્વના સ્વરને તેથી જ થડકાવી શકતી નથી. સ્ત્રી○ નાં ‘રાત’=રાત્ય, ‘ગત’=ગત્ય, ‘આંખ’=આંખ્ય વગેરે અને આજ્ઞાર્થનાં ‘કર’=કરય, ‘હસ’=હસ્ય, ‘આવ’=આવ્ય, વગેરે આ રૂપોમાં એ જ यશ્રુતિ છે, આ ‘ય’નું લઘુપ્રયત્ન ઉચ્ચારણ)

Showing Results from :

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		પું○	ભારત આર્ય વર્ણમાલાનો તાલવ્ય ઘોષ અલ્પપ્રાણ અસ્પર્શ વ્યંજન. (એ इ માંથી થયેલો હોઈ અર્ધસ્વર પણ કહેવાય છે. છેક યજુર્વેદના સમયથી એનું ‘જ’ ઉચ્ચારણ વિકસ્યું છે, તો એનાથી ઊલટું યુરોપની પોલિશ વગેરે ભારત, યુરોપીય કુળની ભાષાઓમાં J નું ઉચ્ચારણ ‘ય’ છે: Jacobi યાકોબિ, Jesperson યેસ્પર્સન વગેરે. વળી છેક ઋગ્વેદના સમયથી લઘુપ્રયત્નતર ‘ય’ પણ જાણીતો છે, જેનું સ્વરૂપ પ્રાકૃતમાં अवर्णो यश्रुति: તરીકે જૈન મહારાષ્ટ્રીમાં વ્યાપક થયું. આજે ગુજરાતીમાં ‘રૂપિયો’, ‘કડિયો’, ‘ઘોડિયું’, ‘ગયું’, ‘કરયું’, ‘હસ્યો’ વગેરેમાં આ જ यશ્રુતિ છે, જે પૂર્વના સ્વરને તેથી જ થડકાવી શકતી નથી. સ્ત્રી○ નાં ‘રાત’=રાત્ય, ‘ગત’=ગત્ય, ‘આંખ’=આંખ્ય વગેરે અને આજ્ઞાર્થનાં ‘કર’=કરય, ‘હસ’=હસ્ય, ‘આવ’=આવ્ય, વગેરે આ રૂપોમાં એ જ यશ્રુતિ છે, આ ‘ય’નું લઘુપ્રયત્ન ઉચ્ચારણ)
2		ઉભ○	પણ. (શબ્દના છેડે વળગી રહી સર્વથા ‘અ’ વિના જ ઉચ્ચરિત થાય છે.) (૨) પ્રશ્નાર્થક સર્વનામોને લાગતાં અનિશ્ચિતાર્થ આપનાર: ‘ક્યાં’ ‘ક્યાંય’, ‘કેટલું’ ‘કેટલુંય,’ શું’ ‘શુંય.’ એ માત્ર ‘કોણ’ને નથી લાગતો, છતાં ‘કોણે ય’ થાય

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		પુંo	સંસ્કૃત કુટુંબની ગુજરાતી વર્ણમાળાના ચાર અર્ધસ્વરોમાં પહેલો (2) વિo પરથી ભાવવાચક (નo) નામ બનાવતો પ્રત્યય; જેમ કે, દૈન્ય (3) ક્રિયાપદ ઉપરથી વિધ્યર્થ કૃદંત બનાવનાર પ્રત્યય; ઉ.દા. વંધ્ય, પૂજ્ય વગેરે (વ્યા.)

ક્રમાંક	વ્યુત્પત્તિ	વ્યાકરણ	અર્થ
1		पुं.	( પિંગળ ) આઠ માંહેનો એક ગણ; યગણનું ટૂંકું રૂપ. આ ગણમાં પહેલો અક્ષર લઘુ અને પછીના બે ગુરુ આવે છે.
2		पुं.	ગતિ; ગમન; જવું તે.
3		पुं.	ગુજરાતી લિપિનો સાડત્રીશમો મૂળાક્ષર અને છવ્વીશમો વ્યંજનવર્ણ. તેનું ઉચ્ચારસ્થાન તાલુ છે અને તે અરધો સ્વર અને વ્યંજન ગણાય છે. ચાર અર્ધસ્વરમાં તે પહેલો છે. તાલુસ્થાની હોવાથી તેની પૂર્વે આવેલો અનુનાસિક ઞ્ જેવો બોલાય છે. અર્ધસ્વર હોઈ તેને સ્થાને મળતો સ્વર ઈ થાય છે. ય નું સંપ્રસારણ ઈ છે. લહીઆઓને પુસ્તક લખતાં લખતાં સહેજ ઊઠવું હોય અથવા લખવાનું તે દિવસ માટે કે અમુક વખત માટે બંધ રાખવું હોય તો આ અક્ષર ઉપર અટકતા નથી, કારણ કે તેઓ માને છે કે ય ફરી ન લખે. અરબી ભાષાનો તે અઠ્ઠાવીશમો અને ફારસી ભાષાનો બત્રીશમો અક્ષર છે. અબજદ પદ્ધતિ પ્રમાણે તેની કીમત દશ છે.
4		पुं.	છંદ.
5		पुं.	જય.
6		पुं.	ત્યાગ.
7		पुं.	પ્રકાશ.
8		पुं.	યજ્ઞ.
9		पुं.	યમ.
10		पुं.	યશ.
11		पुं.	યાન; સવારી.
12		पुं.	યોગ.
13		पुं.	વાયુ; પવન.
14		पुं.	વાહન.
15		पुं.	સંપ.
16		पुं.	સંયમ; કાબૂ.
17		वि.	જનાર.
18		अ.	પદને અંતે લાગતાં પણ, અપિ, વળીનો અર્થ બતાવતો પ્રત્યય. જેમકે, તમેય, મકાનેય.
19		अ.	પ્રશ્નાર્થક સર્વનામને લાગતાં અનિશ્ર્ચિતાર્થક ઘણાપણાનો ભાવ બતાવનાર પ્રત્યય. જેમકે, કેવુંય, કેટલુંય.
20		अ.	ભાવવાચક નામનો પ્રત્યય. તર અને તમ એ બે દ્વંદ્વ સમાસ તરતમ થઈ તે પરથી ભાવવાચક નામ ય પ્રત્યય લાગી તારતમ્ય થયું છે.
21		अ.	સ્પષ્ટીકરણમાં ભાર દઈ બતાવવા વપરાતો પ્રત્યય.

Support Us

Download APPS

Other Results :

Interactive Games

Play

Ukhana

બાળપણમાં માણેલા અને હવે ભૂલાતં-વિસરાતાં જતાં જ્ઞાન વર્ધક કોયડાઓની રમત એટલે ઉખાણાં

Play

Quick Quiz

મગજને કસરત કરાવતી અને જોડકાં જોડો પદ્ધતિ દ્વારા શબ્દ અને અર્થ કે સમાનાર્થીને જોડતી એક રસપ્રદ રમત એટલે ક્વિક ક્વિઝ.

Play

Jumble Fumble

કહેવતના આડા અવળાં ગોઠવાયેલા શબ્દોને યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવી સાચી કહેવત અને તેનો અર્થ જણાવતી રમત એટલે જંબલ ફંબલ

Latest Ebook

બુદ્ધ અને તેનો ધમ્મ – ભાગ 3

જીવનની નિર્મળતા જાળવી રાખવી એ ધમ્મ છે, જીવનમાં પૂર્ણતા પ્રાપ્ત કરવી એ ધમ્મ છે, નિર્વાણમાં રહેવું એ ધમ્મ છે, તૃષ્ણાનો ત્યાગ કરવો એ ધમ્મ છે, બધા જ મિશ્રિત(સંયુક્ત) પદાર્થને અનિત્ય માનવા એ ધમ્મ છે, કર્મને માનવ જીવનની નૈતિક વ્યવસ્થાનું ઉપકરણ (સાધન) માનવું એ ધમ્મ છે

બુદ્ધ અને તેનો ધમ્મ – ભાગ 2

“બુદ્ધ અને તેમનો ધમ્મ”ગ્રંથનો આ ‘ઇ.ધમ્મગ્રંથ-2’માં કુલ આઠ ભાગ છે. પ્રત્યેક ભાગમાં ધમ્મપ્રસારની અને માનવીય કલ્યાણની ભાવના ઉત્તરોત્તર પ્રભાવી બની રહે છે. જાતિ-વર્ણ-લિંગ આદિના ભેદને નષ્ટ કરતી વૈચારિક-ક્રાંતિ સમસ્ત માનવજાતિ માટે કલ્યાણકારી સિદ્ધ થાય એ રીતે સમાજિકક્રાંતિનું સમગ્રલક્ષી ચિત્ર વાચકને મળે છે.

બુદ્ધ અને તેમનો ધમ્મ-ભાગ 1

બુદ્ધ અને તેમનો ધમ્મ કુલ આઠ ભાગમાં વહેંચાયેલો છે. અહીં પ્રથમ ખંડનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ પ્રથમ ખંડમાં કુલ સાત ભાગ છે.

Recent Blog

કારતક માસના તહેવારો (Festival of Kartik)

હિન્દુ ધર્મમાં મોટાભાગના તહેવારો (festival) સાથે કોઈને કોઈ કથા સંકળાયેલી જોવા મળે છે અને તે કારણે તહેવારનું ધાર્મિક મહત્ત્વ વધી જાય છે. For example, હાલમાં જ પ્રકાશનો તહેવાર દિવાળી(diwali)ની ઉજવણી થઈ. પરંતુ અષાઢ મહિનામાં આવતી દેવપોઢી અગિયારસથી લઈને કારતિક સુદ અગિયારસના રોજ આવતી દેવ ઊઠી અગિયારસ વચ્ચે મોટેભાગે યજ્ઞોપવીત સંસ્કાર, લગ્ન, દીક્ષાગ્રહણ, યજ્ઞ, ગૃહપ્રવેશ જેવા […]

Maitri shah

October 27 2025

માતૃભાષા અને રતિલાલ ચંદરયા (Ratilal Chandaria)

શીખવ્યા વગર જ જે આવડી જાય તે માતૃભાષા. કોઈપણ બાળક જન્મે અને થોડું ઘણું બોલવાનું શીખે ત્યારે એના મોંમાથી પહેલો શબ્દ નીકળે એ હોય છે મા અથવા મમ એટલે કે ખાવાનું. વળી આપણે બાળકને સૂવડાવવા માટે જે ગીત કે હાલરડાં ગાઈએ છીએ તે પણ આપણે ગુજરાતીમાં જ ગાઈએ છીએ અંગ્રેજી ગીતો નથી ગાતા. આમ બાળકને […]

Maitri shah

February 20 2024

ઓગણીસ કલ્યાણકો ધરાવતી પાંચ તીર્થંકરોની પરમ પાવન જન્મભૂમિ – અયોધ્યા (Ayodhya)

હિંદુ ધર્મ અને જૈન ધર્મનાં તાણાવાણા એકબીજા સાથે પ્રગાઢ રીતે સંકળાયેલા છે. રામજન્મભૂમિ (Ram Mandir) તરીકે અયોધ્યા (ayodhya) નગરી મહાતીર્થનું ગૌરવ પામી છે, તો એ જ રીતે જૈન ધર્મના ચોવીસ તીર્થંકરોમાંથી પાંચ-પાંચ તીર્થંકરોનો જન્મ આ અયોધ્યાની પાવન ભૂમિ પર થયો છે. જૈન ધર્મમાં ચોવીસ તીર્થંકરોમાંથી પાંચ-પાંચ તીર્થંકરોનાં કલ્યાણકો અહીં આવ્યાં છે. દરેક તીર્થંકરના જીવનની ચ્યવન(માતાના […]