[1] એક રીતે જોઈએ તો મહાપુરુષો જે કહે છે તે સૌ કોઈ જાણતા હોય છે. એ જ વાતો બધે વાંચવા મળે છે. તેમ છતાં મહાપુરુષોની વાણી જુદી જ અસર કરી જાય છે કારણ કે તેઓની વાણીમાં આચરણની ઊર્જા ભરેલી હોય છે. શબ્દરૂપી કારતૂસ જ્યારે આચરણરૂપી બંદૂકમાં મૂકીને ફોડવામાં આવે છે ત્યારે સામેવાળાને આરપાર ઊતરી જાય છે.

[2] અગાઉના સમયમાં જ્યારે ઘરનું કોઈ એક સદસ્ય અભ્યાસ વગેરેમાં સફળતા હાંસલ કરે ત્યારે ઘરનાં સૌ ભેગાં થઈને જમણવાર કરતાં. એ રીતે આનંદ કરતાં. ક્યારેક પ્રકૃતિનો આનંદ લેવા પિકનિકનું આયોજન થતું. પરંતુ આજે આ તમામનું સ્થાન ‘પાર્ટી’એ લીધું છે. સફળતા વ્યક્તિની અને કમાય આધુનિક હોટલો ! આનંદ તો સૌને થતો હોય છે પરંતુ એ આનંદ વ્યક્ત કરવા માટે વ્યક્તિ કેવો આધાર લે છે એના પરથી પ્રજાની સંસ્કારિતા કે વિલાસિતા ખ્યાલ આવે છે.

[3] કોઈ પણ કલાની સાધના આજીવન કરવી પડે છે ત્યારે તેનો કંઈક થોડો અંશ પામી શકાય છે. જીવન પણ એક કલા છે તેથી તેને યોગ્ય ઘાટ આપવાની પ્રક્રિયા નિરંતર ચાલતી રહે છે. તેમ છતાં ઘણા લોકો એમ માને છે કે જે રીતે અભ્યાસમાં સફળતા મેળવી, કંપનીના પ્રોજેક્ટ્સ પૂરા કર્યા, એ રીતે રિટાયર્ડ થયા પછી બાકીનું બધું તત્વજ્ઞાન કે જીવનનું જ્ઞાન પ્રોજેક્ટની જેમ જ જાણી લઈશું ! જીવન એ કોઈ પ્રોજેક્ટ નથી. એ તો છે જાતને ઓળખવાની નિરંતર ચાલતી આજીવન ધીમી પ્રક્રિયા.

[4] પરીક્ષામાં સવાલનો જવાબ યોગ્ય રીતે લખવાથી ગુણ મળી જાય છે. પરંતુ ઈશ્વર જ્યારે પરીક્ષા લે છે ત્યારે આ પદ્ધતિ લાગુ પડતી નથી. ઈશ્વરને ત્યાં ગુણ માણસની વૃત્તિને જોઈને મૂકવામાં આવે છે. જવાબ ખોટો હોય એટલે કે ક્રિયા વિપરિત હોય તો વાંધો નહિ પરંતુ એની પાછળ વૃત્તિ કેવી છે તે મહત્વનું છે. જેમ કે માતા બાળકને ક્યારેક ઠપકારે છે પરંતુ એની એ વેરવૃત્તિ નથી. સવાલ માત્ર વૃત્તિનો છે !

[5] ઘણી વાર એક જ ઘરમાં રહેતા પિતા-પુત્ર પોતાના પૈસાથી અલગ ગાડી વસાવતા હોય છે. પગભર થયાનો આવો દેખાડો શા માટે ? જ્યાં ‘મારું-તારું’ હોય એવા ઘરમાં ભલે ધનના ઢગલા હોય પરંતુ વિચારોમાં ક્યારેક એકસુત્રતા હોતી નથી. કુટુંબમાં અર્થોપાર્જન કરનાર વ્યક્તિ પોતે કુટુંબ વતી કમાઈ રહ્યો છે એવો ભાવ રાખે તો જ કુટુંબ એક તાંતણે બંધાઈને રહે. એમ થાય તો જ સંવાદ રચાય. જ્યાં સંવાદ નથી ત્યાં કોલાહલ હોય છે. એવા ઘરને પછી ‘ધર્મશાળા’ કહેવામાં જરાય અતિશયોક્તિ નથી.