સ્વર
અ, આ, ઇ, ઈ, ઉ, ઊ, એ, ઐ, ઓ, ઔ, ઋ આટલા સ્વરો છે.
વ્યંજન
જેમ કે,
ક્+અ = ક; ખ્+અ = ખ; ચ્+ઇ = ચિ વગેરે
તત્સમ
તત્ એટલે ‘તેના’ (મૂળ ભાષામાં), સમ એટલે ‘સરખા’-જેવા.
તદ્ભવ
અલ્પપ્રાણ
ક, ચ, ટ, ત, પ, ગ, જ, ડ, દ, બ, ઙ, ગ, ણ, ન, મ, ય, ર, લ, વ, આ અક્ષરો ‘અલ્પપ્રાણ’ કહેવાય છે.
મહાપ્રાણ
ખ, છ, ઠ, થ, ફ, ઘ, ઝ, ઢ, ધ, ભ, શ, ષ, સ, હ આ અક્ષરો મહાપ્રાણ કહેવાય છે.
ધાતુ
ઉપસર્ગ
પ્ર ,પરા, અપ, સમ, નિ, અવ, અનુ, નિર, દૂર, વિ, આ, અધિ, અપિ, સુ, ઉત, પરિ, પ્રતિ, અભિ, અતિ, ઉપ આ વીસ ‘ઉપસર્ગો’ છે.
પૂર્વગ
અ કે અન્ આવિસ્, શ્રત્, તિરસ્, કુ, અમા
આ સંસ્કૃત પૂર્વગો છે.
કમ, ખૂબ, ગેર, ના, બર, બિન, બે, લા, સર, હર
આ ફારસી અને અરબી પૂર્વગો છે.
આ ચાર શબ્દો
(૧) ઉપાંત્ય : શબ્દની છેડેનો જે અક્ષર હોય તેની પહેલાંનો અક્ષર ‘ઉપાંત્ય’ કહેવાય છે.
(૨) અત્યાંક્ષર : શબ્દનો છેલ્લો અક્ષર ‘અંત્યાક્ષર’ કહેવાય છે.
(૩) પ્રત્યય : શબ્દની છેડે લગાડાતો અક્ષર કે શબ્દ
(૪) વ્યંજનાન્ત : છેડે વ્યંજનવાળું
Source : Book Name : સાચી જોડણી, સાચા શબ્દો (પેજ નં. ૧૪૧, ૧૪૨)
Author Name : શાંતિલાલ શાહ (દામકાકર)
Publisher : સાહિત્ય સંકુલ, ચૌટાબજાર, સુરત
બાળપણમાં માણેલા અને હવે ભૂલાતં-વિસરાતાં જતાં જ્ઞાન વર્ધક કોયડાઓની રમત એટલે ઉખાણાં
મગજને કસરત કરાવતી, યાદશક્તિ વધારતી તથા રમત રમતમાં વિરુદ્ધાર્થી કે પર્યાપવાચી શબ્દો શીખવતી રમત એટલે વર્ડ મેચમાં. આ રમતમાં 20 બ્લોક પાછળ 20 શબ્દો છુપાયેલા હશે.
સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાની તૈયારીમાં મદદરૂપ થતી, સામાન્ય જ્ઞાન વધારતી અને અબાલ-વૃદ્ધ સૌને રમવી પસંદ રમત એટલે જનરલ નોલેજ ક્વિઝ.