1 |
|
स्त्री. |
ઈંઢોણી નીચે મોતીની બનાવેલી સર.
|
2 |
[ સં. ] |
स्त्री. |
એક જાતનું ઝાડ. તેને વાવ્યા પછી છ સાત વર્ષે ફળ આવે છે. આ ઝાડ મોટું હોય છે ને ક્વચિત્ ઊગે છે. એને પારિજાતક જેવાં ફૂલ આવે છે. ધારવાર જિલ્લામાં એકાદ ઝાડ છે.
|
3 |
|
स्त्री. |
એક જાતનો વેલો; અમોઘા; તામ્રપુષ્પી; મધુદૂતી.
|
4 |
|
स्त्री. |
એક પ્રાકારનું ઘરેણું; સ્ત્રીઓને હાથે પહેરવાનું ચપટું ઘૂઘરીવાળું ઘરેણું; પોંચી; ગુજરી; કંકણ.
|
5 |
|
स्त्री. |
કમ્મરે પહેરેલા લાંબા કપડાની સાંકડી ઘડીનાં પડ; ચાર પાંચ આંગળ પહોળી ધોતર અથવા પહેરેલ લૂગડાની ચપટી ધડી; ધોતિયું અથવા સાડલો પહેરતાં આગળના ભાગમાં હાથે સંકેલીને ખોસવામાં આવતી ઘડી; પુરુષના પહેરેલા ધોતિયાનો છેડો અથવા સ્ત્રોના પહેરેલા લૂગડાનો દૂંટી આગળ ખોસવામાં આવતો ભાગ
રૂઢિપ્રયોગ
૧. પાટલી પહેરવી= ધોતિયું આગળ કે પાછળ પાટલી વાળીને પહેરવું
૨. પાટલી વાળવી = કપડાની કે ધોતિયાની પાટલી કરવી.
|
6 |
|
स्त्री. |
કરચલી; ઘડી; ગેડ.
|
7 |
|
स्त्री. |
ગાધિની એ નામની પુત્રી. તેની ઈચ્છાને લીધે પાટલિપુત્ર વસ્યું.
|
8 |
|
स्त्री. |
ઘંટી નીચે મૂકવામાં આવતો લાકડાનો નાનો કટકો; ઘંટી હળવી ભારે કરવા માટે ઓશીકા નીચે બેસાડવામાં આવતો ફાચર જેવો લાકડાનો કટકો.
|
9 |
|
स्त्री. |
ઘોડાગાડી હાંકનારને આગળ બેસવાની પાટિયાની બેઠક.
|
10 |
|
स्त्री. |
ઘોડાના કાઠાનો ઉપરનો લાંબો લીસો ભાગ.
ઉપયોગ
કાઠાની પાટલી ઝાલીને આપા ચડવા જાય છે. – રસધાર
|
11 |
|
स्त्री. |
ચામડું કાપવા વખતે તેની નીચે રખાતો લાકડાનો કટકો.
|
12 |
|
स्त्री. |
ધાતુ કે કાચની પહોળી બંગડી.
|
13 |
|
स्त्री. |
ધ્રાબો ટીપવા માટે લાકડી નીચે બેસાડેલો લાકડાનો ચોરસ કટકો.
|
14 |
|
स्त्री. |
ધ્વજદંડને જોડેલો લાકડાના બે માંહેનો ઉપલો કટકો. તેમાં સોંસરૂં છિદ્ર હોય છે અને તેમાંથી ધજાનો વાંસડો પરોવવામાં આવે છે.
|
15 |
|
स्त्री. |
નાનો પાટલો.
|
16 |
|
स्त्री. |
પગનો પંજો; પગનું તળિયું; પગના તળિયાનો વચલો ભાગ; ઘૂંટીથી આંગળાં લગીનો પગનો ચપટો અવયવ.
|
17 |
|
स्त्री. |
પટણા શહેરની અધિષ્ઠાત્રી દેવી.
|
18 |
|
स्त्री. |
પાનાં; ગંજીપાનાં પાનાં.
|
19 |
|
स्त्री. |
પાંડુફળી.
|
20 |
|
स्त्री. |
ફટકશળના હાથાનું નીચેનું લાંબું લાકડું. તેના ઉપર કાંટલો ચાલે છે.
|
21 |
|
स्त्री. |
ફૂલહારનો એક ભાગ.
|
22 |
|
स्त्री. |
મંડાણનું આડું લાકડું. તેના ઉપર ગરેડીના ઢીંગલા રહે છે.
|
23 |
|
स्त्री. |
મુષ્કચ વૃક્ષ; કટભી વૃક્ષ.
|
24 |
|
स्त्री. |
મોટું જતરડું; વાળા ખેંચવાનું સાધન.
|
25 |
|
स्त्री. |
રેલવેના ડબામાં ઉતારૂઓને બેસવાનું પાટિયું.
|
26 |
|
स्त्री. |
રેંટિયામાં ઓશીકાને તથા ગૂડિયાને જોડેલું લાંબું લાકડું; કાઢિયો; માલીસાડો.
|
27 |
|
स्त्री. |
રોટલી વણવાનું સાધન; ચકલો.
|
28 |
|
स्त्री. |
લાકડાનું એક ટેકણ. તેમાં બહુ છેદ હોય છે અને દરેક છેદમાંથી ખૂવાનું એક એક દોરડું બહાર કાઢવામાં આવે છે, જેથી રાત્રે કોઈ વિશેષ દોરડાને અલગ કરવામાં મુશ્કેલી પડતી નથી.
|
29 |
|
स्त्री. |
લાંબી સાંકડી પાટ; બાંક.
|
30 |
|
स्त्री. |
લોઢાનાં હથિયાર ઘસવા પથ્થરની ચક્તી; અસ્ત્રા, ચપ્પુ વગેરે ઘસવાનું સાધન.
|
31 |
[ સં. પટલ ] |
स्त्री. |
( વહાણવટું ) સજીઆના કટકા વચ્ચે આડા રખાતા લાકડાના કટક; ગધાડાસારને લપસાવવા માટે પરોવી રખાતી લાકડાની ઘડેલ કટકીઓ.
|
32 |
|
स्त्री. |
સમાધાની.
|
33 |
|
स्त्री. |
સંઘાડાના બે ફાડા મજ્બૂત કરવા માટેનું લાકડાનું સાધન.
|
34 |
|
स्त्री. |
સીસમના લાંકડાની ગોળ અને ચોરસ કટકા. તે વચ્ચે અંગૂઠો રાખી વગાડાય છે.
|
35 |
|
स्त्री. |
સૂતર કે રેશમના દોરાની ફાળકી.
|
36 |
|
स्त्री. |
હાથીની અંબાડીની આસપાસ સેવકોને ઊભા રહેવા બાંધેલું પાટિયું.
|