કરસનદાસ નરસિંહ માણેક, ‘વૈશંપાયન’ (૨૮-૧૧-૧૯૦૧, ૧૮-૧-૧૯૭૮): કવિ, વાર્તાકાર, નિબંધકાર. જામનગર જિલ્લાના હડિયાણાના વતની. જન્મ કરાંચીમાં. ત્યાં જ પ્રાથમિક – માધ્યમિક શિક્ષણ. અસહકારની ચળવળ વેળાએ કરાંચીથી ઈન્ટરનો અભ્યાસ છોડી ૧૯૨૧માં ગૂજરાત વિદ્યાપીઠમાં જોડાયા પણ પરીક્ષા આપ્યા વિના ૧૯૨૩માં ફરી કરાંચીની ડી.જે. કૉલેજમાં દાખલ થઈ ૧૯૨૭માં સંસ્કૃત-અંગ્રેજી વિષયો સાથે બી.એ. થયા.

આનંદીબેન મફતલાલ પટેલ ભારતીય રાજકારણી અને ભારતના પશ્ચિમી રાજ્ય ગુજરાતના પ્રથમ મહિલા મુખ્યપ્રધાન છે. તેણી સને ૧૯૮૭ થી ભારતીય જનતા પાર્ટીનાં સભ્ય છે. તેણીએ ગુજરાત સરકારમાં સને ૨૦૦૭ થી ૨૦૧૪ દરમિયાન માર્ગ અને મકાન બાંધકામ, મહેસૂલ, શહેરી વિકાસ વગેરે જેવા મંત્રાલયોનાં કેબિનેટ મંત્રી તરીકેની જવાબદારીઓ સંભાળી હતી.

૪૦ વર્ષ પહેલાં ‘‘સરિતા’’ નામ પાડવા બદલ એને મા પર ગુસ્સો આવતો. ખાબોચિયા જેવું પોતાનું જીવન અને નામ સરિતા! એને પોતાના લટકતા હાથ અને લંગડાતા પગની ચીડ ચડતી.

જાણીતા બહુમુખી પ્રતિભાવંત સાહિત્યકાર શ્રી ચિનુ મોદીનો જન્મદિન ૩૦ સપ્ટેમ્બરના રોજ છે. આ દિવસે તેઓ પોતાના જીવનનાં ૭૫ વર્ષ પૂર્ણ કરતા હોવાથી ગુજરાતી સાહિત્ય જગત તેમનો અમૃત મહોત્સવ ઉજવતાં ગૌરવ તથા હર્ષોલ્લાસની લાગણી અનુભવે છે.

પાન લીલું જોયું ને તમે યાદ આવ્યાં,
જાણે મૌસમનો પહેલો વરસાદ ઝીલ્યો રામ,
એક તરણું કોળ્યું ને તમે યાદ આવ્યાં.

રસ્તો નહીં જડે તો રસ્તો કરી જવાના,
થોડા અમે મુંઝાઇ મનમાં, મરી જવાના !

સત્યાગ્રહને સથવારે રે, આઝાદી કેરી રણભેરી બજી,
અહિંસાને આધારે રે, આઝાદી કેરી રણભેરી બજી.
સુકલકડીમાં એવી શૂરતા ભરી,
અંગ્રેજ વિલાયત ભાગે રે, આઝાદી કેરી રણભેરી બજી.
ટુંકી પોતડી પ્રેમે અપનાવી ,

હિન્દી કવિ શ્રી માખનલાલ ચતુર્વેદીના આ ગીતમાં એક ફૂલ પોતાની અભિલાષા વ્યક્ત કરતાં કહે છે, ‘માતૃભૂમિના રક્ષણ માટે પોતાના પ્રાણ ન્યોછાવર કરનાર વીરોના ચરણોંના સ્પર્શથી હું ધન્ય બની જાઉં.’જો એક પુષ્પ આ પ્રકારની ઇચ્છા કરતું હોય તો આપણે તો માણસ છીએ. ભારતની આઝાદીની ખુશી તો આપણને વિશેષ હોવી જોઈએ. આ આઝાદી આપણને અનેક નર-નારી રત્નોના બલિદાનોથી મળી છે. આઝાદી અમૂલ્ય છે. આપણને મળેલી આઝાદી અનેક શહીદોના રક્તથી સિંચિત છે એ શહીદી આપણને હરહંમેશ યાદ રહેવી જોઈએ. આઝાદી કાયમ રહે તે માટે આપણે કૃતસંકલ્પ બની હંમેશાં રાષ્ટ્ર સેવાર્થે તન, મન અને ધનથી તત્પર રહેવું જોઈએ. તેથી જ તો કોઈકે કહ્યું છે,

પહેલી ઑગસ્ટ એ ગુજરાતી સાહિત્યકારોનીની દુનિયામાં ખૂબ વિશેષ દિવસ ગણાય છે. કારણ કે આ દિવસે ગુજરાતી સાહિત્યના ચાર-ચાર મહાનુભાવોનું અવતરણ થયું હતું. જેમણે ગુજરાતી સાહિત્યને પોતાની અમર કલા-સાહિત્યકૃતિઓ વડે સોને મઢ્યું છે. ગુજરાતી સાહિત્યની સમૃદ્ધિને છલકાવનાર એ પ્રતિભાવંત વ્યક્તિઓનાં નામ આ પ્રમાણે છેઃ

પુસ્તકના પ્રેમમાં પડવું એ પરમાત્માના પ્રેમમાં પડવા જેવી પુણ્ય ઘટના છે. વાચનનો શોખ આપણી પાછલી અવસ્થાને, આપણી એકલતાને અને આપણી અંગત સમસ્યાઓને કાબૂમાં રાખે છે.

શ્રી ઉર્વીશભાઈ કોઠારી એક વરિષ્ઠ પત્રકાર, લેખક, સંશોધક તથા વિનોદી વક્તા છે.

તેઓ ગુજરાત સમાચાર વર્તમાનપત્રમાં ‘નવાજૂની’, ‘દૃષ્ટિકોણ’ તથા ‘બોલ્યું-ચાલ્યું માફ’ કોલમ લખે છે.

તેમણે બત્રીસ કોઠે હાસ્ય, સરદાર – સાચો માણસ, સાચી વાત, નોખા ચીલે નલસર્જન વગેરે પુસ્તકો લખ્યાં છે.

તેઓ તેમના નામ ‘ઉર્વીશ’ અર્થતઃ ‘રાજા’ પ્રમાણે વિચારોના પણ રાજા છે.

ગુજરાતી લેક્સિકોન સાથે ખૂબ આત્મીયતાથી જોડાયેલા છે.

ભીંજાવું હોય એવું ભીંજાજો ભાવથી
છે વરસ્યા રે વરસાદ આજે આભથી
ભીંજી આ ધરણી ને ભીંજતા પારેવડા